Wielkimi krokami zbliżają się święta Bożego Narodzenia, a wraz z nimi choinka, św. Mikołaj oraz prezenty. Świąteczne upominki od bliskich są wyrazem ich pamięci o nas oraz miłości, którą nas darzą. Najlepszym prezentem jest jednak obecność wszystkich członków rodziny przy wigilijnym stole oraz podzielenie się opłatkiem. Co w takim razie symbolizuje ten cienki płatek chleba i jaka jest jego historia? Czy opłatek może być kolorowy? Z czego jest wypiekany?
Zbliżające się święta Bożego Narodzenia wszystkim najmłodszym kojarzą się ze św. Mikołajem oraz kolorowymi paczkami pod choinką. Starsi członkowie rodziny są nastawieni na spotkania z często dawno niewidzianymi członkami rodziny. Tradycja łamania się opłatkiem ma na celu wzmocnienie więzi między bliskimi sobie ludźmi, pomóc wybaczyć zaległe spory oraz zaleczyć zranienia.
Historia opłatka
Tradycja opłatkowa wywodzi się z czasów początku chrześcijaństwa, kiedy wierni przynosili na nabożeństwa swój własny chleb, który po poświęceniu zanosili do domów, aby podzielić się nim z bliskimi. Znana była także tradycja wysyłania kawałków chleba bliskim, którzy nie mogli być obecni tego wyjątkowego dnia. Miało to zapewnić im pomyślność oraz pomóc zażegnać ewentualne spory. Dodatkowo, zwyczaj ten nawiązywał do najpopularniejszej modlitwy chrześcijan „Ojcze nasz”, w której proszą „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”. Jest to także nawiązanie do Ostatniej Wieczerzy, kiedy Jezus dzielił się chlebem z Apostołami.
Z czego wypiekany jest opłatek?
Obecnie odeszliśmy od tradycji święcenia tradycyjnych chlebów i dzielenia się nimi. Zamiast tego na wielu wigilijnych stołach zagościł znany wszystkim opłatek. − To cienki płatek chleba wypiekany tylko z wody i mąki, bez użycia drożdży. Dokładnie z tych samych składników, jednak z dodatkiem soli, powstaje Prawdziwy Chleb., taki, jaki był wypiekany dawniej – przypomina Dariusz Grochola, właściciel sieci piekarni Grochola Prawdziwy Chleb.
Gdzie i jak dzielimy się opłatkiem?
Zwyczaj dzielenia się opłatkiem jest znany nie tylko Polakom, ale także Włochom, Czechom, Ukraińcom, Słowakom oraz Węgrom. Dawniej opłatkami nie tylko się dzielono, ale także lepiono z nich ozdoby, które miały mieć moc odpędzania zła. Z opłatków wykonywano różnego rodzaju wycinanki, gwiazdki, nawet kule przypominające ziemski glob.
Kto piecze opłatki?
Przed wiekami nad procesem wypieku opłatków czuwali zakonnicy, a następnie siostry zakonne. Od XV wieku zajmowały się tym także osoby świeckie, nieraz zamieniając opłatki w małe dzieła sztuki, które zachwycają nie tylko przepięknymi wzorami, ale także kolorami np. zielonym lub różowym. Dawniej kolorowe opłatki dawane były zwierzętom gospodarskim np. czerwony był przeznaczony dla koni. Miało to na celu ochronienie ich przed chorobami lub innym zagrożeniem. Dzisiaj moda na kolorowe opłatki rozprzestrzeniła się i dzielą się nim także ludzie, głównie młodzi.
Źródła: ip, Wikimedia Commons (domena publiczna)
